- İnşaat Yönetimi
Paçal İş Kalemleri İçin Analiz Formatı Verilmesi Gerektiği
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
3) (a) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerdeki analiz girdi cinsi ile miktarlarının, ihale dokümanı kapsamında düzenlenen birim fiyat tarifleri ile idare tarafından oluşturulan analizlerdeki girdi cinsleri ile miktarlarını karşılamadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu analizlerde, birim fiyat tarifleri ile analizlerdeki girdi miktarlarının bazılarını hiç kullanmayarak ve bazı girdi miktarlarını düşürerek kendisine avantaj sağladığı,
(b) Ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında sundukları analizlerin ve analizlere dayanak teşkil eden fiyat tekliflerinin ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine ve idarece belirlenen teknik şartnamelere uygun olmadığı,
(c) Ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında sundukları analizlerde aynı cins ve özellikteki analiz girdileri için farklı analizlerde ve iş kalemlerinde farklı fiyatları kullandıkları, KGM 17.002/K-H-Ö, KGM 6100/3-1-Ö, KGM 6100/3-Ö, KGM 6308-Ö, KGM 6405-Ö iş kalemlerine ilişkin açıklamalarda kullanılan birim fiyatların Karayolları Genel Müdürlüğü ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan birim fiyatlarla uyumlu olmadığı, herhangi bir tevsik edici belge veya gerekçe belirtilmeden birim fiyatların düşürüldüğü, söz konusu fiyatlara ilişkin anılan birim fiyat kitaplarında yayımlanan rayiçlere ilişkin listenin sunulmadığı ve söz konusu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.5’inci maddesinde belirtilen açıklamalara aykırılık teşkil ettiği,
(d) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizlerde nakliye girdileri için fiyat teklifi alındığı, ancak nakliye giderlerinin fiyat teklifi alınarak tevsik edilemeyeceği, nakliyeye ilişkin imalatların rutin olarak gerçekleştirilen işler olmadığı bu nedenle Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan birim fiyat tariflerinde nakliye analizlerinin nasıl yapılması gerektiğinin açıkça gösterildiği bu nedenle nakliye analizlerine yönelik olarak belirlenen şartlara uygun fiyat teklifi ile aynı açıklamanın yapılamayacağı,
(e) Sunulan analizlerdeki işçilik maliyetleri ile fiyat tekliflerindeki işçilik miktarlarının asgari işçilik maliyetinin altında olduğu ve söz konusu açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesine aykırılık teşkil ettiği,
(f) KGM 17.002/K-H-Ö, KGM 6100/3-1-Ö, KGM 6100/3-Ö, KGM 6308-Ö, KGM 6405-Ö iş kalemlerinde bitümlü sıcak karışım, agrega ve nakliyeler için alınan fiyat tekliflerinin taş ocağı mesafesine göre olduğunun belirtilmediği, fiyat teklifi alınan firmaların öngörülen mesafelerde herhangi bir kurulu tesisin bulunmadığı, asfalt plenti, kırma eleme tesisi için öngörülen alanların idarenin öngördüğü mesafelere göre hesaplanmadığı, sunulan belgelerin fotokopi olduğu ve bu belgelerden taşıma mesafelerinin belirlenmesinin mümkün olmadığı, taşıma katsayılarına yönelik katsayıların hatalı belirlendiği, belirlenen K katsayısı tutarının 2016 yılı birim fiyatı olan 225,00 TL’sinin altında olduğu,
(g) Tüm analiz girdilerindeki makine ekipman rayiçlerinin 2016 yılı Çevre Şehircilik Bakanlığı rayiçlerinin altında belirlendiği, kendi malı olarak belirlenen makine ve ekipmanların kapasitelerini gösteren tevsik edici belgelerin sunulmadığı, teknik özellikleri farklı olan araç ve ekipmanlar için ayrı birim fiyat kullanıldığı, kendi malı araçların amortisman defterinde gösterilmediği, amortisman bedeline ilişkin bakım onarım, sermaye faizi, sigorta, montaj ve demontaj bedellerine ilişkin herhangi bir kanıtlayıcı belge sunulmadan fiyatların düşürüldüğü, makine girdilerine yönelik olarak kiralama teklifi ile açıklama yapıldığı, ancak kamu kurum ve kuruluşlarında amortisman bedeline ilişkin A katsayısının aynen kullanılması gerekirken söz konusu açıklama yönteminin kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklama istenilen analizler ve alt analizlerde kullandığı makine ve ekipmana ilişkin rayiç bedellerin kamu kurum ve kuruluşlarına ait fiyatların altında belirlendiği, kapasitelerin uygunluğunun ve belgelerin sunuluş biçiminin Kamu İhale Genel Tebliği’ne aykırı olduğu,
(h) İhale üzerinde bırakılan isteklinin fiyat teklifi aldığı Me-Ka İnş. Ltd. Şti.nin beton tesisinin Erzurum’da kurulu olduğu, hazır beton fiyatına ilişkin alınan fiyat teklifinin işyeri teslimi olarak alındığı ve tesisin kurulu olduğu yerin mesafesi hesaplandığında verilen fiyat teklifinin nakliye bedelini dahi karşılamayacağı, ayrıca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin de fiyat teklifi aldığı Beton 52 Haz. Bet. A.Ş. nin beton üretim tesisinin de Ordu ilinde kurulu olduğu Erzurum İli ve Ordu İlinden işin yapılacağı yere olan hazır beton sevkiyatının yapılmasının imkânsız olduğu, maliyet hesaplaması yapılan yere göre alınan fiyat teklifinin yeni kurulacak alana göre girdi maliyetlerinin hesaplanması durumunda maliyetlerin değişeceği ve söz konusu fiyat teklifinin son geçici vergi beyanname dönemine göre değil gelecek dönemlere ait olacağından dolayı fiyat teklifinin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin beton fiyatına ilişkin fiyat teklifi aldığı firma ile şirket birleşmesi yaptığı ve bu durumda fiyat teklifi yerine Ek-O.7 maliyet satış tutarı tespit tutanağının sunulması gerekirken kendi şirketinden fiyat teklifi almasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu, ihale üzerinde bırakılan istekli ile fiyat teklifi alınan firmanın aynı grup şirketleri olduğu ve söz konusu belgelere yönelik işlemlerin aynı mali müşavir tarafından yürütüldüğü, şirket ortaklarının birinci derece akraba olması nedeniyle Ek – O.7 maliyet satış tespit tutanağının sunulması gerektiği, söz konusu isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sundukları analizlere dayanak olarak gösterilen belgelerin bulunmadığı, sunulan belgelerin proforma fatura ve fiyat tekliflerinin tevsik edici belgeler arasında bulunmadığı, sunulan belgelerin meslek mensubu tarafından kaşelenip imzalanmadığı, fiyat tekliflerine dayanak olarak sunulan tutanakların işçilik ve diğer giderler açısından açıkça belirtilmediği, fiyat teklifi alınan firmaların teklif verdikleri alanda faaliyet göstermedikleri, motorin fiyatının fiyat teklifinde kg olarak belirtilmesine rağmen satış tutarı tespit tutanağında litre olarak belirtildiği, akaryakıt giderlerine ilişkin fiyatların güncel fiyatları yansıtmadığı, söz konusu fiyatların ihale tarihinden önceki döneme ilişkin olduğu, piyasa fiyatları ile uyumlu olmayan fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden Ek O-5 ve Ek O-6 belgelerinin istenilmesi ve irdelenmesi gerektiği, fiyat tekliflerinin bir çok mal ve hizmet alımından oluşan iş kalemleri olduğu ve bu kalemlere ilişkin işçilik miktarlarının ayrı ayrı belirtilmediği, üretim yeri, nakliye, montaj ve demontaj fiyatlarının göz ardı edildiği iddia edilmektedir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir…” açıklamaları yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “ İhale dokümanının kapsamı” başlıklı 5’inci maddesinde “5.1. İhale dokümanı aşağıdaki belgelerden oluşmaktadır:… d) Standart formlar:
Standart Form-KİK015.3/Y: Birim Fiyat Teklif Mektubu, Standart Form-KİK0015.5/Y: Birim Fiyat Teklif Cetveli,
…
e) 1 adet analiz formatı…” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuruya konu ihalede idarece teklifi geçerli olarak kabul edilen istekliler üzerinden sınır değer hesabı yapıldığı ve hesaplanan söz konusu sınır değerin altında teklif sunduğu tespiti yapılan 9 istekliye EKAP üzerinden aşırı düşük teklif açıklama talebi konulu yazıların ve yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesi ve açıklama istenmeyen analiz girdileri tablolarının gönderildiği, idarece teklifi sınır değerin altında tespit edilen söz konusu isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama yazılarında “2016/257278 ihale kayıt numaralı 52-59 K.K. No'lu (Ordu (855-01) Dya - Gümüşköy) İl Yolunun 15+500 - 57+500 Km.Leri Arasında Üstyapı, Sanat Yapıları ve Toprak İşi'ne ait sunduğunuz teklifin aşırı düşük olduğu kararına varılmıştır. Bu düşüklüğe neden olan maliyet bileşenleri ile ilgili açıklamalarınızı belgeleriyle birlikte tarafınıza tebliğ edildiği tarihten itibaren 5(beş) iş günü içinde idaremize ulaştırmanız gerekmektedir…” ifadelerine yer verildiği, söz konusu yazıya cevaben 5 isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin idarece gönderilen ihale işlem dosyası içerisinde herhangi bir belgenin bulunmadığı, 4 istekli tarafından ise söz konusu yazılara ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarının idareye sunulduğu ve söz konusu isteklilerin sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun kabul edildiği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri incelendiğinde,
İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif sahibi istekliler olarak değerlendirilmesi ve bu teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği,
Ayrıca idarece açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, söz konusu analiz girdilerine ilişkin olarak isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği (işçilik girdileri hariç), bahsi geçen hususa ilişkin olarak da açıklama isteme yazılarında, açıklanması istenilmeyecek olan analiz girdilerine yer verileceği bununla birlikte kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için, bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği, isteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde ise, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin idarece verilen analiz formatlarına uygun olması gerektiği, aksi takdirde ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya Teknik Şartname’ye uygun olmayan açıklamaları sunan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı anlaşılmıştır.
İdarece yaklaşık maliyet hesap cetveli ekinde hazırlanan açıklama istenilen iş kalemleri listesi ve açıklama istenmeyen analiz girdilerine yönelik bir belirleme yapılmadığı, söz konusu hesap cetveli incelendiğinde iş kalemlerine ilişkin olarak iş kalemlerine ait analizleri oluşturan analiz girdilerinin her bir poz için ayrı ayrı belirlendiği bununla birlikte ihaleye ait yaklaşık maliyet çalışması kapsamında 6 adet iş kaleminin açıklama istenilecek iş kalemleri listesi olarak idarece isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazıları ekinde “KGM/16.122/K-H-Ö, KGM.17.002/K-H-Ö, KGM/6100/3-1-Ö, KGM/6100/3-Ö, KGM/6308/Ö, KGM/6405-Ö” belirlendiği, söz konusu açıklama istenilecek iş kalemlerinin analiz girdilerine ilişkin olarak ise ihale dokümanı kapsamında bir belirleme yapılmadığı görülmüştür.
Söz konusu iş kalemlerine ilişkin olarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında düzenlenen iş kalemleri incelendiğinde, söz konusu pozların kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatlardan faydalanılarak düzenlendiği, bazı iş kalemlerinde özel pozlara yer verildiği ayrıca iş kalemlerinde bazı birim fiyatların birim fiyat girdileri içerisinden çıkarılması ile idarece her bir poz için ayrı ayrı belirlenen nakliye girdilerine ilişkin tanımlar ve tanımlanan girdilere ilişkin miktarlarında belirlendiği ve söz konusu pozların idarece iş özelinde oluşturulan özel imalat kalemleri olduğu ve söz konusu pozların idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemleri olmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca bu pozlara ilişkin idarece hazırlanan analizler incelendiğinde ilgili birim fiyatlara ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiçler ve birim fiyatlar ve özel iş kalemi girdisi ile ayrıca;
“KGM/16.122/K-H-Ö” pozu kapsamında 1 m3 beton nakli (50 km) için analiz girdisine yer verildiği,
“KGM/17.002/K-H-Ö” pozu kapsamında 1 m3 taş nakli (15 km) analiz girdisine yer verildiği,
“KGM/6100/3-Ö” pozu kapsamında 1 ton plente su nakli (5000 m), 1 ton serim yerine su nakli (2000 m), 1 ton taşın ocaktan konkasöre nakli (2000 m), 1 ton temel ve alt temel malzemesinin ocaktan konkasöre nakli (500 m), 1 ton temel ve alt temel malzemesinin plentten iş başına nakli (35 km),
“KGM-6100/3-1-Ö” pozu kapsamında 1 ton plente su nakli (5000 m), 1 ton serim yerine su nakli (2000 m), 1 ton taşın ocaktan konkasöre nakli (2000 m), 1 ton temel ve alt temel malzemesinin ocaktan konkasöre nakli (500 m), 1 ton temel ve alt temel malzemesinin plentten iş başına nakli (35 km),
“KGM/6308-Ö” pozu kapsamında, 0,0083 ton bitüm nakli (500 km), 0,183 ton agraganın plent sahasına nakli (13 km), 0,183 ton taşın ocaktan konkasöre nakli (2000 m), 0,192 ton bitümlü karışımın iş başına nakli (35 km),
“KGM/6405-Ö” pozu kapsamında, 0,00576 ton bitüm nakli (500 km), 0,114 ton agreganın plent sahasına nakli (13 km), 0,120 ton bitümlü karışımın iş başına nakli (35 km), 0,114 ton taşın ocaktan konkasöre nakli (2000 m) nakliye imalat kalemlerine yer verildiği görülmüştür.
Söz konusu iş kalemlerinin paçal iş kalemleri niteliğinde olduğu ve idarece teklifi sınır değerin altında tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama yazısı ve ekinde gönderilen sıralı analiz girdileri listesinde yer alan ve açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin Anılan Tebliğ’in Ek.Y.2’deki örnek analiz formatında herhangi bir iş kalemine ait analiz girdi miktarlarına yer verilmediği görülmüş olup, ihaleye ait yaklaşık maliyet çalışması incelendiğinde söz konusu imalat kalemlerinin niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemleri olmadığı ve kamu ihale mevzuatı uyarınca kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanan birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemleri) için ihale dokümanı kapsamında analiz girdi ve miktarlarının belirtildiği analiz formatlarının isteklilere verilmesi ve isteklilerce yapılacak açıklamalarda sunulacak analizlerin idarece hazırlanan söz konusu analiz formatları ile uyumlu olarak sunulması gerektiği anlaşılmaktadır.
Teklifi aşırı düşük bulunan istekliler tarafından ise söz konusu pozlara ilişkin yapılan analizlerde nakliye girdilerine ilişkin olarak idarece hazırlanan analizlerden farklı nakliye kalemlerinin girdileri ve/veya girdi miktarlarına yer verildiği ve bazı iş kalemlerinde idarece belirlenen özel iş kalemi girdisinin açıklanmadığı ve maliyet bileşenleri içinde önem arz ettiği değerlendirilen nakliye maliyetlerinin kendi belirledikleri miktar ve tanımlar uyarınca belirlenerek analiz maliyetlerine dâhil edildiği ve idarece isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında yer alan analiz maliyetlerine ilişkin isteklilerce sunulan açıklamaların idarece farklı maliyet girdileri ve miktarları üzerinden değerlendirildiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca idarece aşırı düşük teklif açıklamalarına yönelik gerçekleştirilen işlemlerin kamu ihale mevzuatına uygun olarak gerçekleştirilmediği ve bu doğrultuda isteklilerin sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarında sunulan belgelerin doğru bir şekilde değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden,
a) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, mazot, dinamit vb. diğer malzeme girdileri, makine amortismanı vb. makine girdileri) kadar ayrıştırılarak yapılması,
b) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının toplanması (örneğin aynı paçal iş kalemi analizi içerisinde yer alan tüm mazot girdilerinin toplanması),
c) a ve b deki işlemlerden sonra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi,
d) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alsın. Eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde açıklama istenilmesi),
e) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,
Hazırlanan açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi ile birlikte temel girdilerin cins ve miktarlarının gösterildiği, açıklama istenilecek paçal iş kalemlerine ait analiz formatlarının sınır değer altında teklif veren geçerli teklif sahibi isteklilere gönderilerek yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği karar verildi.
Kararı Dosya Olarak İndirmek İçin Lütfen Tıklayınız.
Kararı Dosya Olarak İndirmek İçin Lütfen Tıklayınız.