İnşaat Yönetimi

Üye Girişi

Müzik

Anahtar İhale Bilgileri

Anahtar Hakediş Bilgileri

Kamu İhale Kurul Kararları

Faydalı Uygulamalar

Faydalı Linkler

Kongre Takvimi

- İnşaat Yönetimi

Paçal iş kalemlerinin analizlerinin temel girdilere kadar ayrıştırılması

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

başvuruya konu ihalede, idare tarafından kendilerinden 24.08.2016 tarihinde aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu, aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında sorgulamaya esas teşkil eden iş kalemleri ile açıklama istenilecek ve istenilmeyecek iş kalemlerinin belirtildiği ancak açıklama istenilecek paçal iş kalemlerine ait analiz formatlarının bu iş kalemlerinin temel girdileri (malzeme, işçilik ve makine vb.) üzerinden hazırlanmadığı, dolayısıyla açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin doğru bir şekilde belirlenmediği, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesine uygun olmadığı, idarece açıklama istenilen iş kalemlerinin analiz formatlarının temel girdiler üzerinden oluşturulup (temel girdilere kadar ayrıştırılıp) bir liste halinde açıklama istenilmeyen girdilerin belirlenmesi ve girdi cinsi ile miktarının yer aldığı anılan formatların gönderilmesi gerektiği, ayrıca açıklama istenilmeyecek analiz girdileri tüm iş kalemlerini kapsayacak şekilde tek bir liste halinde hazırlanmadığından aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerektiği, bu hususa ilişkin emsal Kurul kararının olduğu,

Açıklama istenilmeyen iş kalemleri listesinde bulunan “Ekskavatörle her cins toprağın kazılması ve kullanılması (ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda)” girdisinin aynı zamanda açıklama istenilecek iş kalemleri içerisindeki “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması nakli ve kullanılması” iş kalemi analiz girdisi olarak açıklama istenildiği, bu aykırılığın bile aşırı düşük teklif açıklama istenilme şeklinin hatalı olduğunu açıkça gösterdiği,

Açıklama istenilen iş kalemlerinden,

- S7 poz numaralı “Ocak taşı ile moloz taş inşaat (Hazır beton harcı ile)(Gömme oluklu derz ile her şey dahil) (Ocaklar yükleniciye ait)” iş kalemi analizi incelendiğinde açıklama istenilmeyen iş kalemlerindeki işçilik girdileri olarak verilen ancak işçilik girdisi olduğundan açıklama istenilecek durumda olan işçilik girdilerinin hatalı olarak düzenlendiği, anılan iş kalemine ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan KGM/27.101/K numaralı “Moloz ve Çaplanmış Moloz Taş İnşaat Yüzlerine Gömme Oluklu Derz Yapılması” pozunun analizi incelendiğinde düz işçi girdi miktarının 0,45 saat olduğu, aşırı düşük teklif açıklama talebi analizlerinden 1 m³ ocak taşı ile moloz taş inşaatı için 0,40 m² derz girdisinin olduğu, buradan da 1 m³ moloz taş inşaatı derzi için düz işçi miktarı (0,45 saat x 0,40 m² derz=) 0,18 saat olması gerektiği ancak aşırı düşük teklif açıklama yazısında bu miktarın 4,00 saat olarak belirlendiği, aynı şekilde anılan analizde duvarcı ustası girdi miktarının 0,20 saat olarak belirlendiği, 1 m³ moloz taş inşaatı derzi için duvarcı ustası miktarının (0,2 saat x 0,40 m²=) 0,08 saat olması gerekirken 0,20 saat olarak belirlendiği, yine aynı şekilde duvarcı usta yardımcısı girdi miktarının 0,15 saat olarak belirlendiği, 1 m³ moloz taş inşaatı derzi için duvarcı usta yardımcısı miktarının (0,15 saat x 0,40 m²=) 0,06 saat olması gerekirken 0,15 saat olarak belirlendiği,

- T3 poz numaralı “Dolgu altlarındaki her cins zayıf (bitkisel toprak, vs.) ve oynak (batak ve balçık) zeminlerin kazılması, nakli, kullanılması ve depoya atılması (her şey dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” is kalemi analizi incelendiğinde açıklama istenilmeyen iş kalemlerindeki işçilik girdileri olarak verilen ancak işçilik girdisi olduğundan açıklama istenilecek durumda olan işçilik girdilerinin hatalı olarak düzenlendiği, anılan iş kalemine ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan KGM/03.542/5 numaralı “Titreşimli silindir ile sıkıştırma yapılması” girdisine ilişkin analiz incelendiğinde operatör makinist girdi miktarının 0,006 ay olduğu, aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısındaki analizlerinden “1 m³ Dolgu altlarındaki her cins zayıf ve oynak zeminlerin kazılması” için 0.0006 saat titreşimli silindir girdisinin olduğu, buradan da operatör makinist girdi miktarının (0,006 x 0,0006 =) 0,0000036 ay olması gerektiği, ancak aşırı düşük teklif açıklama yazısında bu miktarın 0,006 ay olarak belirlendiği, aynı şekilde anılan analizde yer alan yağcı girdi miktarının 1,00 saat olarak belirlendiği, yağcı girdi miktarının (1,00 x 0,0006=) 0,0006 saat olması gerekirken aşırı düşük teklif açıklama yazısında bu miktarın 1,00 saat olarak belirlendiği,

- T1 poz numaralı “Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kalemi ile T2 “Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminde işçilik girdileri olarak verilen ancak işçilik girdisi olduğundan açıklama istenilecek durumda olan işçilik girdilerinin hatalı olarak düzenlendiği, işçilik girdilerinin saatlik asgari ücretle çarpımının sonucu bile yaklaşık maliyetteki bedelin çok üstünde ve afaki bir fiyat ortaya çıkacağının görüldüğü, idarenin yaklaşık maliyet hesabında Karayolları Genel Müdürlüğü birim fiyatları ile analizlerini baz alarak düzenleme yaptığına göre KGM tarafından yayımlanan ve yaklaşık maliyet hesaplamasında kullanılan analizlere göre aşırı düşük teklif açıklama talebinde hatalı olarak düzenlenen analiz girdi miktarlarının düzeltilerek aşırı düşük teklif açıklama talebinin yenilenmesi gerektiği,

Aşırı düşük teklif açıklama yapılmasına engel teşkil eden ve idare tarafından hatalı olarak belirlenen analiz girdi miktarlarının aşırı düşük teklif açıklama talebine esas teşkil eden ve tarafımıza gönderilen analizlerin temel girdilere kadar inilerek açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerinin Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olarak oluşturulmadığından ve açıklama istenilen iş kalemlerini kapsayacak şekilde tek bir liste halinde açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi oluşturulmadığından kaynaklandığının açıkça görüldüğü, idare tarafından gönderilen açıklama istenilecek ve açıklama istenilmeyecek iş kalemlerine ilişkin analizler ile analiz girdi ve miktarlarının içerisinden çıkılamayacak karmaşıklıkta olduğu ve Kamu İhale Kanunu ve ikincil mevzuata aykırı olarak eşitlik ve saydamlık ilkesiyle bağdaşmayacak şekilde düzenlenmiş olduğu, hakların engellenmesine yönelik aşırı düşük teklif açıklamasının doğru olarak yapılamamasının hedeflendiği iddialarına yer verilmiştir.

Toplantı No	: 2016/056
Gündem No	: 53
Karar Tarihi	: 19.10.2016
Karar No	: 2016/UY.II-2594

Şikayetçi:

Helvalı İnşaat Taah. San. Turz. Ve Tic. Ltd. Şti.

İhaleyi Yapan Daire:

Bölge Müdürlüğü-4.Bölge Ankara Diğer Özel Bütçeli Kuruluşlar Karayolları Genel Müdürlüğü

Başvuru Tarih ve Sayısı:

27.09.2016 / 53929

Başvuruya Konu İhale:

2016/141298 İhale Kayıt Numaralı "(Nallıhan - Mudurnu )Ayr.- (Nallıhan-Göynük)Ayr.İl Yolu Km:0+000 -15+391 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları Ve Üstyapı Yapım İşi" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İdare tarafından ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen belgelerin incelenmesi neticesinde, itirazen şikâyete konu ihaleye 47 istekli tarafından teklif sunulduğu, idare tarafından başvuru sahibi istekli dahil teklifi geçerli ve sınır değerin atında olan 16 istekliden 24.08.2016 tarihinde aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, başvuru sahibi istekli dahil 14 istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasına cevap verilmediği, bu nedenle anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, 2 istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasına cevap verildiği, ancak bu isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının idare tarafından uygun bulunmadığı, bu nedenle anılan isteklilerin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin teklifi sınır değerin üzerinde olan Hi-Ka Nakliye İnşaat Taahhüt Madencilik Turizm Petrol Ürünleri İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Öztaç Petrol Hafriyat İnşaat Nakliye Temizlik İthalat İhracat San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, Muratcan İnşaat Taahhüt Nakliye ve Petrol Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c)Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı düşük teklifler” 60’ıncı maddesinde “(1)İhale komisyonu verilen tekliflerden teklif fiyatı, Kurum tarafından belirlenen hesaplama yöntemine göre yapılan hesaplama sonucunda ortaya çıkan aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenlere ilişkin; …

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen analizlerin girdi maliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü, hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır...” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili teklif birim fiyatlı işlerde açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, ihale komisyonunun yapım yönteminin ekonomik olması, teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ihale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük tekliflerin geçerli teklif olarak dikkate alınacağı anlaşılmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler”başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklamaları yer almaktadır.

Yukarıda yer alan Tebliğ açıklamalarından, idareler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi ya da grubunun yaklaşık maliyete oranının tespit edilmesi gerektiği, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralanması gerektiği ve bu oranların kümülatif toplamını da gösteren “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanması gerektiği ve yaklaşık maliyet hesap cetveli, sıralı iş kalemleri listesi ile sıralı analiz girdileri tablosunun ihale onay belgesine eklenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinin alt maddeleri olan 45.1.2 ile 45.1.4’üncü maddelerinde“45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. 45.1.4 İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2.İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, …

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.”açıklamaları yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamalarında, idare tarafından açıklama istenilecek iş kalemleri ile açıklama istenilmeyecek analiz girdileri ve analiz formatlarının nasıl düzenleneceği açıklanmıştır.

İdari Şartname’nin İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde, “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: Km:0+000 -15+391 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları ve Üstyapı Yapım İşi (Birim Fiyat Teklif Cetvelindeki Miktarlarda )

b) Yatırım proje no'su/kodu:1986E040380 - 2016E040160

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

Km:0+000 -15+391 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları ve Üstyapı Yapım İşi (Birim Fiyat Teklif Cetvelindeki Miktarlarda )

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer:(Nallıhan - Mudurnu )Ayr.- (Nallıhan-Göynük) Ayr. İl Yolu Km:0+000 -15+391 Arası” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b)Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Anılan Şartname’nin 35’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği, tekliflerin nasıl puanlanacağı hususuna ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

Yukarıda aktarılan İdari Şartname düzenlemelerinden sınır değerin altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklama istenileceği, mevzuata uygun aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilere ait tekliflerle diğer geçerli teklifler arasında fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak yapılan değerlendirme sonucu ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirleneceği anlaşılmıştır.

İhale işlem dosyası üzerinde yapılan incelemelerde,

İtirazen şikâyete konu ihalenin dokümanında aşırı düşük teklif açıklamalarında isteklilerin birim fiyat tekliflerine ait analizlerinde kullanacağı analiz formatının sunulduğu, söz konusu analiz formatında malzeme, işçilik, makine ve diğer (nakliye vs.) giderlerin açıklanmasına yönelik satırların yer aldığı görülmüştür.

İdarenin 24.08.2016 tarihinde teklifleri geçerli ve sınır değerin altında olan 16 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istediği görülmüştür. Aşırı düşük açıklama talep yazısında “İstekliler, ihale dokümanı kapsamında verilen örnek analiz formatına uygun olarak hazırlayacakları EK-1’de yer alan iş kalemleri/grupları analizlerinde; EK-2’de yer alan “Açıklama İstenilmeyecek Olan Analiz Girdileri” de dahil olmak üzere analizleri oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.” ifadelerine yer verilmiştir.

Aşırı düşük açıklama talep yazısının ekleri incelendiğinde eklerin, açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri olarak 2 gruba ayrıldığı,

Ek-1 numaralı “Açıklama İstenilen İş Kalemleri/Grupları” başlığı altında;

- T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)

- U1 Ocak taşından konkasörle kırılmış ve elenmiş malzemeyle plentmiks alttemel, plentmiks temel yapılması ve nakli (Su temini ve nakli dahil) (her şey dahil) (Ocaklar yükleniciye ait)

- S7 Ocak taşı ile moloz taş inşaat (Hazır beton harcı ile)(Gömme oluklu derz ile her şey dahil) (ocaklar yükleniciye ait)

- T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)

- T3 Dolgu altlarındaki her cins zayıf (bitkisel toprak, vs.) ve oynak (batak ve balçık) zeminlerin kazılması, nakli, kullanılması ve depoya atılması (her şey dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)

5 adet iş kaleminin yer aldığı, her bir iş kaleminin altında açıklama istenilecek analiz girdilerinin temel girdilerine kadar ayrıştırılmayıp alt analizlerine yer verilmeden sadece söz konusu analiz girdilerine ilişkin ölçü birim ve miktarlarının yer aldığı görülmüştür.

Ek-2 numaralı “Açıklama İstenilmeyen İş Kalemleri/Grupları” başlığı altında;

- T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)

- U1 Ocak taşından konkasörle kırılmış ve elenmiş malzemeyle plentmiks alttemel, plentmiks temel yapılması ve nakli (Su temini ve nakli dahil) (her şey dahil) (Ocaklar yükleniciye ait)

- S7 Ocak taşı ile moloz taş inşaat (Hazır beton harcı ile)(Gömme oluklu derz ile her şey dahil) (ocaklar yükleniciye ait)

- T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)

5 adet iş kaleminin yer aldığı, her bir iş kaleminin altında açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin temel girdilerine kadar ayrıştırılmayıp alt analizlerine yer verilmeden sadece söz konusu analiz girdilerine ilişkin ölçü birim ve miktarlarının yer aldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 60’ıncı maddesi kapsamındaki hükümlere ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 38.1’inci maddesinde “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenmesi, 45.1.2.1’inci maddesinde “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin %80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenerek sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarının belirlenmesi ve 45.1.2.2’nci maddesinde açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi açıklanmıştır. Bu kapsamda yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği düzenlenmiş, bununla birlikte açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşmamasını teminen düzenleme yapılmıştır.

Bu çerçevede açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin belirlenmesindeki ilk adımın anılan Tebliğin 38.1’inci maddesi uyarınca oluşturulan iş kalemlerine/gruplarına ait “ayrıntılı analizler” olduğu, bunun ardından yapılacak işlemlerin de Tebliğ’de analizlerin “ayrıntılı analiz” olarak hazırlandığından hareketle kurgulandığı dikkate alındığında, açıklama istenilecek iş kalemlerine/gruplarına ilişkin yapılan, temel girdilerine kadar ayrıştırılmamış analizler üzerinden açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin belirlenmesinin, Tebliğ’de öngörülen kurguya uygun düşmeyeceği anlaşılmaktadır.

İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemlerinin ayrı ayrı tablolarda düzenlendiği, belirtilen iş kalemlerinin her iki tabloda da yer aldığı, bu kapsamda idare tarafından anılan iş kalemlerinden Ek-1 de belirtilen analiz girdilerine ilişkin açıklama istenileceğinin, Ek-2 de belirtilen analiz girdilerine ilişkin ise açıklama istenilmeyeceğinin öngörüldüğü anlaşılmakla birlikte, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerin temel girdilerine kadar ayrıştırılmamış şekilde düzenlendiği durumda, açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin nitelik ve nicelik olarak önemli ölçüde farklılık arz edeceği açıktır. Bu nedenle başvuruya konu ihalede açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemlerine ilişkin hazırlanan analizlerin birçok alt iş kaleminden oluşturulmak suretiyle paçal analiz olarak hazırlandığı, bu durumda söz konusu analizlerin anılan Tebliğ’de açıkça belirtildiği üzere temel girdiler üzerinden oluşturulmadığından “ayrıntılı analiz” niteliği taşımadığı anlaşılmış olup, idarece açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin anılan Tebliğ’e aykırı olacak şekilde belirlendiği sonucuna varılmıştır.

Her ne kadar idare tarafından T2, S7, T1 ve T3 numaralı iş kalemlerinde, açıklama istenilmeyen iş kalemlerinde yer alan işçilik giderlerine ilişkin Ek-1 numaralı “Açıklama İstenilen İş Kalemleri/Grupları” başlığı altında her bir iş kaleminde yer alan işçiliklerle ilgili iş kalemleri bazında açıklama yapılması talep edilmişse de açıklama istenilmeyen analiz girdileri temel girdilere kadar ayrıştırılmadığından idare tarafından yapılan işçilik miktarları aşağıda ayrıntısıyla yer verildiği şekliyle yanlış hesaplanmıştır.

1-) S7 Ocak taşı ile moloz taş inşaat (Hazır beton harcı ile)(Gömme oluklu derz ile her şey dahil) (ocaklar yükleniciye ait) iş grubunda açıklama istenilmeyen iş kalemlerindeki işçilik girdileri duvarcı ustası için 0,2 saat, duvarcı usta yardımcısı için 0,15 saat, düz işçi için 4,00 saat olarak anılan iş grubuna ait analiz formatına yer verildiği görülmüştür. İhale işlem dosyasındaki belgelere bakıldığında idarenin açıklama istenilen söz konusu iş grubuna dahil ettiği açıklama istenilmeyecek iş kalemindeki işçilikle ilgili miktarların hesaplanmasında, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan KGM/27.101/K poz numaralı “Moloz taş inşaat yüzeylerine gömme oluklu derz yapılması” pozundaki işçilikle ilgili miktarları kullandığı anlaşılmıştır.

Söz konusu pozun analizleri ve alt analizleri incelendiğinde, duvarcı ustasının miktarının 0,2 saat, duvarcı ustası yardımcısı miktarının 0,15 saat, düz işçi miktarının ise 0,45 saat olduğu, ayrıca söz konusu pozun alt analizlerinde yer alan 10.013/K numaralı “Her dozda ince çimento harcı hazırlanması” pozunda 0,01 m³ imalat için düz işçi miktarının 3,5 saat, bu pozun da alt iş kalemi olan 08.006/K-1 numaralı “Mil kumu temini” pozunun analizinde 1 m³ imalat için düz işçi miktarının 0,05 saat olduğu, dolayısıyla 1 m² için KGM/27.101/K pozunda toplam düz işçi miktarının [(0,45 saat) + (3,55 saat x 0,01) =] 0,4855 saat olduğu anlaşılmıştır.

İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “S7 Ocak taşı ile moloz taş inşaat (Hazır beton harcı ile)(Gömme oluklu derz ile her şey dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizi olan “Moloz taş inşaat yüzlerine gömme oluklu derz yapılması” kaleminin miktarı ise 0,40 m² olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizde yer alan işçilik miktarları 0,40 m² imalat üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen işçilik miktarları ile 0,40 m² olan alt analiz miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda aşırı düşük teklif açıklamasında duvarcı ustası için (0,20 saat x 0,40= ) 0,08 saat, duvarcı ustası yardımcısı için (0,15 saat x 0,40= ) 0,06 saat, düz işçi için (0,4855 saat x 0,40= ) 0,1942 saat işçilik miktarı hesaplanması gerekirken idare tarafından duvarcı ustası için 0,2 saat, duvarcı usta yardımcısı için 0,15 saat, düz işçi için 4,00 saat olarak hesaplama yapıldığı dolayısıyla söz konusu iş grubunda KGM/27.101/K’dan gelen alan işçilikle ilgili miktarların yanlış hesaplandığı tespit edilmiştir.

2-) T3 Dolgu altlarındaki her cins zayıf (bitkisel toprak, v.s.) ve oynak (batak ve balçık) zeminlerin kazılması, nakli, kullanılması ve depoya atılması (her şey dahil) (depo yerleri yükleniciye ait) iş grubunda açıklama istenilmeyen iş kalemlerindeki işçilik giderleri operatör makinist için 0,006 ay, yağcı için ise 1,00 saat olarak anılan iş grubuna ait analiz formatında belirlendiği görülmüştür. İhale işlem dosyasındaki belgelere bakıldığında idarenin açıklama istenilen söz konusu iş grubuna dahil ettiği açıklama istenilmeyecek iş kalemindeki işçilikle ilgili miktarların hesaplanmasında, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan KGM/03.542/5 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozundaki işçilikle ilgili miktarları kullandığı anlaşılmıştır.

Söz konusu pozun analizleri incelendiğinde, operatör makinist miktarının 0,006 ay, yağcı miktarının 1,00 saat olduğu görülmüştür. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T3 Dolgu altlarındaki her cins zayıf (bitkisel toprak, v.s.) ve oynak (batak ve balçık) zeminlerin kazılması, nakli, kullanılması ve depoya atılması (her şey dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş grubunun alt iş kalemi olan “Titreşimli silindir ile sıkıştırma yapılması (dolgu tabanında)(11-13 ton)” kaleminin miktarı ise 0,0006 saat olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizde yer alan işçilik miktarları 0,0006 saat üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen işçilik miktarları ile 0,0006 saat çalışma olan alt iş kalemi miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda aşırı düşük teklif açıklamasında operatör makinist için (0,006 ay x 0,0006= ) 0,0000036 ay, yağcı için (1,00 saat x 0,0006= ) 0,0006 saat işçilik miktarı hesaplanması gerekirken idare tarafından operatör makinist için 0,006 ay, yağcı için ise 1,00 saat olarak hesaplama yapıldığı dolayısıyla söz konusu iş grubunda KGM/03.542/5 iş kaleminden gelen işçilikle ilgili miktarların yanlış hesaplandığı tespit edilmiştir.

3-) T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait) iş grubunda açıklama istenilmeyen iş kalemlerindeki işçilik giderleri operatör makinist için 0,036 ay, yağcı için 6,00 saat, formen için 0,006 ay, makinist yardımcısı için 2,00 saat, şoför için 0,012 ay olarak anılan iş grubuna ait analiz formatında belirlendiği görülmüştür. İhale işlem dosyasındaki belgelere bakıldığında idarenin açıklama istenilen söz konusu iş grubuna dahil ettiği açıklama istenilmeyecek iş kalemindeki işçilikle ilgili miktarların hesaplanmasında, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan KGM/2207 poz numaralı “Her cins kayanın sıkıştırılması”, KGM/15.004/A poz numaralı “Buldozerle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması”, KGM/15.001/A poz numaralı “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması”, KGM/2205 poz numaralı “Her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması” ve KGM/2206 poz numaralı “Her cins küskülüğün sulanması ve sıkıştırılması” pozlarındaki ve bu pozların alt analizlerindeki işçilikle ilgili miktarları kullandığı anlaşılmıştır.

İdare söz konusu işçiliklerle ilgili miktarları hesaplarken işçilik hesaplamalarına dayanak gösterilen bütün pozlarda ve bu pozların alt analizlerinde yer alan işçiliklere ilişkin tutarları toplayarak işçilik miktarlarını belirlemiştir.

Örnek olarak aşağıda idarenin operatör makinist için hazırladığı işçilik miktarını nasıl hesapladığı ile nasıl hesaplaması gerektiğine ilişkin açıklamalar yer almaktadır.

İdare tarafından operatör makinist için hazırlanan işçilik miktarları:

-KGM/2207 poz numaralı “Her cins kayanın sıkıştırılması” pozunun alt analizinde yer alan “03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunda 0,006 ay olarak,

-KGM/15.004/A poz numaralı “Buldozerle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması” alt analizinde yer alan 03.511 poz numaralı “1 saatlik traktör buldozer ücreti” pozunda 0,006 ay olarak,

İdare bu kapsamda söz konusu 6 pozda 0,006 ay miktarıyla yer alan operatör makinistine ilişkin işçilik miktarını toplamda (6 x 0,006= ) 0,036 ay olarak hesaplamıştır. Bu kapsamda idare bu hesaplamayı yaparken hesaplama yaptığı pozun veya o pozun alt analizinde yer alan poz birim miktarlarını dikkate almaksızın içerisinde operatör makinist unvanı olan bütün pozlardaki miktarları toplayarak hesaplama yaptığı anlaşılmıştır.

Operatör makinist için hazırlanması gereken işçilik miktarları:

-KGM/2207 poz numaralı “Her cins kayanın sıkıştırılması” pozunun alt analizinde yer alan “03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunun miktarının 0,002, operatör makinist miktarının 0,006 ay olduğu, dolayısıyla KGM/2207 pozunda operatör makinist miktarının (0,002 x 0,006 ay= ) 0,000012 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş grubunun iş kalemlerinden “Her cins kayanın sulanması ve sıkıştırılması” kaleminin miktarı 0,12 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,000012 ay işçilik miktarı ile KGM/2207’nin T1 iş grubu analizindeki miktarı olan 0,12 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde operatör makinist için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,000012 ay x 0,12= ) 0,00000144 ay olması gerekmektedir.

-KGM/15.004/A poz numaralı “Buldozerle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması” alt iş kalemi analizinde yer alan 03.511 poz numaralı “1 saatlik traktör buldozer ücreti” pozunun birim miktarının 0,0045, operatör makinist miktarının 0,006 ay olduğu, dolayısıyla KGM/15.004/A pozunda operatör makinist miktarının (0,0045 x 0,006 ay= ) 0,000027 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş grubunun alt iş kalemlerinden “Buldozerle her cins toprağın kazılması ve kullanılması (yarma ve yan ariyetten dolguya gidecek kazılarda)” kaleminin miktarı 0,017 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,000027 ay işçilik miktarı ile KGM/15.004/A’nın T1’deki miktarı olan 0,017 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde operatör makinist için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,000027 ay x 0,017= ) 0,000000459 ay olması gerekmektedir.

-KGM/15.001/A poz numaralı “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması” pozunun alt analizlerinde yer alan 3.504 poz numaralı “210 HP’lik Ekskavatörün 1 saatlik ücreti” pozunun birim miktarının 0,0056, operatör makinist miktarının 0,006 ay olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda operatör makinist miktarının (0,0056 x 0,006 ay= ) 0,0000336 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması (yarma ve yan ariyetten dolguya gidecek kazılarda” kaleminin miktarı 0,024 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,0000336 ay işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,024 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde operatör makinist için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,0000336 ay x 0,024= ) 0,0000008064 ay olması gerekmektedir.

-KGM/15.001/A poz numaralı “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması” pozunun alt analizlerinde yer alan 3.511 poz numaralı “Traktör Buldozerin (185 HP) 1 saatlik ücreti” pozunun birim miktarının 0,0014, operatör makinist miktarının 0,006 ay olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda operatör makinist miktarının (0,0014 x 0,006 ay= ) 0,0000084 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması (yarma ve yan ariyetten dolguya gidecek kazılarda” kaleminin miktarı 0,024 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,0000084 ay işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,024 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde operatör makinist için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,0000084 ay x 0,024= ) 0,0000002016 ay olması gerekmektedir.

-KGM/2205 poz numaralı “Her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması” pozunun alt analizlerinde yer alan 03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunun birim miktarının 0,007 operatör makinist miktarının 0,006 ay olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda operatör makinist miktarının (0,007 x 0,006 ay= ) 0,000042 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması” kaleminin miktarı 0,08 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,000042 ay işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,08 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde operatör makinist için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,000042 ay x 0,08= ) 0,00000336 ay olması gerekmektedir.

-KGM/2206 poz numaralı “Her cins küskülüğün sulanması ve sıkıştırılması” pozunun alt analizlerinde yer alan “03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunun birim miktarının 0,004 operatör makinist miktarının 0,006 ay olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda operatör makinist miktarının (0,004 x 0,006 ay= ) 0,000024 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Her cins küskülüğün sulanması ve sıkıştırılması” kaleminin miktarı 0,2 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,000024 ay işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,2 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde operatör makinist için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,000024 ay x 0,2= ) 0,0000048 ay olması gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen operatör makinist girdisini barındıran bütün pozlardaki toplam işçilik miktarının (0,00000144+0,000000459+0,0000008064+0,0000002016+0,00000336+ 0,0000048=) 0,000011067 ay olarak hesaplanması gerekmektedir. Ancak idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde açıklanması istenilen işçilik girdilerinden operatör makinist girdisinin bu tutardan farklı olarak 0,036 ay olarak hesaplandığı, dolayısıyla söz konusu iş grubunda açıklama istenilmeyen iş kalemlerinden gelen işçilikle ilgili miktarların yanlış hesaplandığı tespit edilmiştir.

Aynı zamanda söz konusu T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait) iş grubunda açıklama istenilmeyen iş kalemleri bünyesinde yer alan yağcı, formen, makinist yardımcısı ve şoför için idare tarafından yapılan hesaplamanın da operatör makinist hesaplamasındaki gibi yanlış yapıldığı, dolayısıyla söz konusu iş kalemlerinde yer alan işçilikle ilgili miktarların da yanlış hesaplandığı anlaşılmış olup bu çerçevede yağcı, formen, makinist yardımcısı ve şoför için işçilik miktarlarının da yukarıda örnek olarak gösterilen operatör makinist için yapılan işçilik miktarı hesaplaması baz alınarak hesaplanması gerektiği anlaşılmıştır.

4-) T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait) iş grubunda açıklama istenilmeyen iş kalemlerindeki işçilik girdileri operatör makinist için 0,024 ay, yağcı için 4,00 saat, makinist yardımcısı için 1,00 saat, şoför için 0,006 ay, formen için 0,004 ay olarak anılan iş grubuna ait analiz formatında belirlendiği görülmüştür. İhale işlem dosyasındaki belgelere bakıldığında idarenin açıklama istenilen söz konusu iş grubuna dahil ettiği açıklama istenilmeyecek iş kalemindeki işçilikle ilgili miktarların hesaplanmasında, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan KGM/2207 poz numaralı “Her cins kayanın sıkıştırılması”, KGM/2205 poz numaralı “ Her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması”, KGM/15.001/B poz numaralı “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması”, pozlarındaki ve bu pozların alt analizlerindeki işçilikle ilgili miktarları kullandığı anlaşılmıştır.

Örnek olarak aşağıda idarenin yağcı için hazırladığı işçilik miktarını nasıl hesapladığı ile nasıl hesaplaması gerektiğine ilişkin açıklamalar yer almaktadır.

İdare tarafından yağcı için hazırlanan işçilik miktarları:

-KGM/2207 poz numaralı “Her cins kayanın sıkıştırılması” pozunun alt analizinde yer alan “03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunda 1,00 saat olarak,

İdare bu kapsamda söz konusu 4 pozda 1,00 saat miktarıyla yer alan yağcı girdisine ilişkin işçilik miktarını toplamda (4 x 1,00= ) 4 saat olarak hesaplamıştır. Bu kapsamda idare bu hesaplamayı yaparken hesaplama yaptığı pozun veya o pozun alt analizinde yer alan poz birim miktarlarını dikkate almaksızın içerisinde yağcı unvanı olan bütün pozlardaki miktarları toplayarak hesaplama yaptığı anlaşılmıştır.

Yağcı için hazırlanması gereken işçilik miktarları:

-KGM/2207 poz numaralı “Her cins kayanın sıkıştırılması” pozunun alt analizinde yer alan “03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunun birim miktarının 0,002, yağcı miktarının 1,00 saat olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda yağcı miktarının (0,002 x 1,00 saat= ) 0,002 saat olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Her cins kayanın sulanması ve sıkıştırılması” kaleminin miktarı 0,2 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,002 saat işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,2 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde yağcı için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,002 saat x 0,2= ) 0,0004 saat olması gerekmektedir.

-KGM/2205 poz numaralı “Her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması” pozunun alt analizlerinde yer alan 03.542/4 poz numaralı “1 saatlik titreşimli silindir ücreti” pozunun birim miktarının 0,007, yağcı miktarının 1,00 saat olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda yağcı miktarının (0,007 x 1,00 saat= ) 0,007 saat olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması” kaleminin miktarı 0,1 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,007 saat işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,1 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde yağcı için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,007 saat x 0,1= ) 0,0007 saat olması gerekmektedir.

-KGM/15.001/B poz numaralı “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması” pozunun alt analizlerinde yer alan 3.504 poz numaralı “210 HP’lik Ekskavatörün 1 saatlik ücreti” pozunun birim miktarının 0,0056, yağcı miktarının 1,00 saat olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda yağcı miktarının (0,0056 x 1,00 saat= ) 0,0056 saat olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması (Ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda)” kaleminin miktarı 0,1 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,0056 saat işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,1 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde yağcı için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,0056 saat x 0,1= ) 0,00056 saat olması gerekmektedir.

-KGM/15.001/B poz numaralı “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması” pozunun alt analizlerinde yer alan 3.511 poz numaralı “Traktör Buldozerin (185 HP) 1 saatlik ücreti” pozunun birim miktarının 0,0014, yağcı miktarının 1,00 saat olduğu, dolayısıyla söz konusu bu pozda yağcı miktarının (0,0014 x 1,00 saat= ) 0,0014 saat olarak hesaplanması gerekmektedir. İdare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde bulunan “Ek-2 Açıklama istenilmeyen iş kalemleri/grupları” başlığı altında yer alan “T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminin alt analizlerinden “Ekskavatörle Her Cins Toprağın Kazılması ve Kullanılması (Ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda)” kaleminin miktarı 0,1 m³ olarak belirlenmiştir. Söz konusu alt analizlerde yer alan işçilik miktarlarının alt analizlerdeki birim miktarı üzerinden hesaplanması gerekeceğinden, yukarıda yer verilen 0,0014 saat işçilik miktarı ile alt analizlerdeki 0,1 m³ birim miktarının çarpılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda söz konusu analiz girdisinde yağcı için hesaplanması gereken toplam işçilik miktarının (0,0014 saat x 0,1= ) 0,00014 saat olması gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen yağcı girdisini barındıran bütün pozlardaki toplam işçilik miktarının (0,0004+0,0007+0,00056+0,00014 =) 0,0018 saat olarak hesaplanması gerekmektedir. Ancak idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde açıklanması istenilen işçilik girdilerinden yağcı girdisinin bu tutardan farklı olarak 4,00 saat olarak hesaplandığı dolayısıyla söz konusu iş kaleminde yer alan işçilikle ilgili miktarların yanlış hesaplandığı tespit edilmiştir.

Aynı zamanda söz konusu “T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminde açıklama istenilmeyen iş kalemleri arasında yer alan operatör makinist, makinist yardımcısı, formen ve şoför için idare tarafından yapılan hesaplamanın da yağcı hesaplamasındaki gibi yanlış yapıldığı, dolayısıyla söz konusu iş kalemlerinde yer alan işçilikle ilgili miktarların da yanlış hesaplandığı anlaşılmış olup bu çerçevede operatör makinist, makinist yardımcısı, formen ve şoför için işçilik miktarlarının da yukarıda örnek olarak gösterilen yağcı için yapılan işçilik miktarı hesaplaması baz alınarak hesaplanması gerektiği tespit edilmiştir.

Başvuru sahibi isteklinin “T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kaleminde yer alan “Ekskavatörle her cins toprağın kazılması ve kullanılması (ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda)” analiz girdisinin hem açıklama istenilen hem de açıklama istenilmeyen iş kalemleri arasında yer aldığı, bu aykırılığın aşırı düşük teklif açıklama istenilme şeklinin hatalı olduğunu açıkça gösterdiği iddiasının incelenmesi neticesinde,

“T1 Her cins ve klastaki zeminde yarma ve yan ariyet kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (depo yerleri yükleniciye ait)” iş kaleminin içerisinde yer alan “Ekskavatörle her cins toprağın kazılması ve kullanılması (Ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda)” analiz girdisinin açıklanmasının idare tarafından istenildiği, “T2 Her cins ve klastaki zeminde ariyet ocağı (seçme malzeme dahil) kazısı yapılması, nakli ve kullanılması (sulama ve sıkıştırma dahil) (ocaklar yükleniciye ait)” iş kaleminin içerisinde yer alan “Ekskavatörle her cins toprağın kazılması ve kullanılması (Ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda)” analiz girdisinin açıklanmasının idare tarafından istenilmediği, bu anlamda “Ekskavatörle her cins toprağın kazılması ve kullanılması (Ariyet ocağından getirilecek veya depoya gidecek kazılarda) analiz girdisinin hem açıklama istenilen hem de açıklama istenilmeyen iş kalemleri arasında yer verildiği görülmüştür. Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinin alt maddesi olan 45.1.2.2 maddesinde “…Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir...” açıklaması gereği aynı girdinin oranının her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının belirlenmesi ve girdinin herhangi bir iş kalemi analizinde %3’ün üzerinde olması halinde bu girdi diğer iş kalemlerinde %3’ün altında olsa bile açıklama istenilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda aynı analiz girdisinin açıklama istenilecek ve açıklama istenilmeyecek iş kalemleri arasında yer alması mevzuata aykırı olduğundan başvuru sahibi isteklinin söz konusu iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Yapılan incelemeler neticesinde idare tarafından teklifi geçerli ve sınır değerin altında olan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde gönderilen açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemlerinin analiz girdilerinin temel girdilere kadar ayrıştırılması gerekirken ayrıştırılmadığı ve bu nedenle açıklama istenilen iş kalemleri listesinde açıklama istenilmeyen iş kalemleri içerisinde bulunan işçilik miktarlarının yanlış hesaplandığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, idare tarafından;

a) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine girdileri, diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılarak yapılması,

b) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan işçilikle ilgili operatör makinist girdilerinin söz konusu poz birim miktarı dikkate alınarak toplanması),

c) Yukarıdaki işlemlerden sonra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’inci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi ve açıklama istenilecek paçal iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,

d) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’inci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi gerekmektedir.

Yukarıda maddeler halinde kapsamı belirlenen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının idare tarafından teklifi geçerli ve sınır değerin altında olan isteklilere yeniden gönderilerek aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından teklifi geçerli ve sınır değerin altında olan isteklilere yeniden aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının gönderilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.
Kararı Dosya Olarak İndirmek İçin Lütfen Tıklayınız.